نویسنده:آیت الله حاج سید محمد صادق حسینی طهرانی
منبع: کتاب نور مجرد ، صفحه۵۳۴
حضرت علامه والد (ره) مىفرمودند:
نوع أفرادى كه عبادت مىكنند، نماز مىخوانند، روزه مىگيرند، حجّ و عمره بجاى مىآورند، در واقع دنبال نفس و أميال و حظوظ آن مىباشند. نفساست كه ميل و علاقه به نماز دارد و از آن لذّت مىبرد، أمّا وقتى اين نماز را در بوته نقد مىگذارى و تحليل مىكنى در مىيابى كه لِلّه نبوده و صبغه خدايى ندارد بلكه خود را عبادتكردهاست. دور خانه خدا طواف ميكند أمّا فىالواقع نفس خود را مطاف قرار داده و به دور آن ميگردد و لذا در كمال او تأثيرى ندارد.
از سالكانى كه عبادات و معاملات آنان فاقد روح و إخلاص بوده تمثيل به «حمار آسياب» مىنمودند.[۱]
مىفرمودند:
حال اينان حال آن چهارپاست كه او را به سنگآسيا بسته و چشمانش را پوشاندهاند و از صبح تا به شب، پيوسته دور آسيا ميگردد و به خيال خود فرسنگها راهرفتهاست، ولى شب كه چشمانش را بازمىكنند، مىبيند دريغا! در همان نقطه آغاز است. اين نوع أعمال نيز اگرچه به ظاهر سنگين باشد، عامل آن طىّ طريق نكرده و به قرب حضرت حقّ نائل نمىشود و تنها درجامىزند.
۱. اين تمثيل را ايشان از كلام أميرالمؤمنين عليهالسّلام: المُتَعبِّدُ عَلَى غَيرِ فِقهٍ كَحِمارِ الطّاحونَةِ يَدور و لا يَبرَحُ أخذ نمودهاند. (بحارالأنوار، ج ۱، ص ۲۰۸، ح ۱۰)